ધોરણ ૧૨ વિજ્ઞાન પ્રવાહમાં મુખ્યત્વે બે ગ્રુપ હોય છે: ગ્રુપ A અને ગ્રુપ B. આ બંને ગ્રુપ વચ્ચેનો મુખ્ય તફાવત વિદ્યાર્થી દ્વારા પસંદ કરવામાં આવતા મુખ્ય વિષયો અને તે પછી ઉપલબ્ધ કારકિર્દીના વિકલ્પોમાં રહેલો છે.

અહીં સ્ત્રોતોમાં આપેલી માહિતી મુજબ તેમનો તફાવત નીચે મુજબ છે:

૧. મુખ્ય વિષયો (Main Subjects):

•ગ્રુપ A (PCM):

આ ગ્રુપમાં વિદ્યાર્થીઓ મુખ્યત્વે ફિઝિક્સ (Physics), કેમેસ્ટ્રી (Chemistry) અને મેથેમેટિક્સ (Mathematics) વિષયોનો અભ્યાસ કરે છે.

•ગ્રુપ B (PCB):

આ ગ્રુપમાં વિદ્યાર્થીઓ મુખ્યત્વે ફિઝિક્સ (Physics), કેમેસ્ટ્રી (Chemistry) અને બાયોલોજી (Biology) વિષયોનો અભ્યાસ કરે છે.

•PCBM:

કેટલાક વિદ્યાર્થીઓ બાયોલોજી અને ગણિત બંને વિષયો પસંદ કરી શકે છે.

2 . ભવિષ્યની કારકિર્દીની તકો (Future Career Opportunities):

•ગ્રુપ A:

◦જે વિદ્યાર્થીઓને ગણિત, તર્ક અને વૈજ્ઞાનિક વિષયોમાં ઊંડો રસ હોય તથા ભવિષ્યમાં એન્જિનિયરિંગ (Engineering) કરવા માંગતા હોય તેમના માટે આ પ્રવાહ છે.

◦ધોરણ ૧૨ વિજ્ઞાન પ્રવાહ (ગ્રુપ A) પછી વિદ્યાર્થીઓ B.Tech, BE જેવા ડિગ્રી અભ્યાસક્રમોમાં પ્રવેશ મેળવી શકે છે. સ્ત્રોતોમાં એન્જિનિયરિંગની ઘણી શાખાઓનો ઉલ્લેખ છે જેમ કે Aerospace, Civil, Computer Science, Electrical, Mechanical, વગેરે.

◦આર્કિટેક્ચર (Architecture) જેવા ક્ષેત્રોમાં પણ ગ્રુપ A પછી જઈ શકાય છે, જેના માટે JEE-Mainઅથવા NATA જેવી પ્રવેશ પરીક્ષાઓ હોય છે.

◦આ ઉપરાંત, B.Sc. જેવી ડિગ્રી પણ ગ્રુપ A પછી કરી શકાય છે, જેમાં Physics, Chemistry, Mathematics જેવા વિષયોમાં ઊંડો અભ્યાસ કરી શકાય છે.

◦B.Sc. (IT) અને MCA જેવા કોર્સને B.Tech. (Computer) સમાન ગણવામાં આવે છે.  અને તે IT ઇન્ડસ્ટ્રીમાં સારા પગારની તકો પૂરી પાડે છે, જે ગ્રુપ A માટે એક સારો વિકલ્પ બની શકે છે (જોકે B.Sc. (IT) ને ગ્રુપ B માટે પણ પ્રાથમિકતા આપવામાં આવી છે).

•ગ્રુપ B:

◦જે વિદ્યાર્થીઓને જીવવિજ્ઞાન, રસાયણશાસ્ત્ર, ભૌતિકશાસ્ત્ર અને તબીબી ક્ષેત્રોમાં રસ હોય તેમના માટે આ પ્રવાહ ઉત્તમ છે.

◦ધોરણ 12  વિજ્ઞાન પ્રવાહ (ગ્રુપ B) પછી વિદ્યાર્થીઓ NEET જેવી પ્રવેશ પરીક્ષાઓ આપીને વિવિધ ડિગ્રી અભ્યાસક્રમો જેમ કે MBBS (મેડિકલ), BDS (ડેન્ટલ), BAMS (આયુર્વેદિક), BHMS (હોમિયોપેથી), B.Pharm (ફાર્મસી), B.Sc (જેમ કે બાયોટેકનોલોજી, નર્સિંગ, એગ્રીકલ્ચર) માં પ્રવેશ મેળવી શકે છે.

◦પેરામેડિકલ કોર્સિસ જેમ કે BPT (ફિઝિયોથેરાપી), B.Sc. Nursing, B.V.Sc. & A.H. (વેટરનરી), B.Sc. Agriculture, B.F.Sc. (ફિશરીઝ) જેવા વિકલ્પો પણ ગ્રુપ B ના વિદ્યાર્થીઓ માટે ઉપલબ્ધ છે….

◦મૂળભૂત વિજ્ઞાનના સંશોધન ક્ષેત્રોમાં જવા માટે પણ આ પ્રવાહ મદદરૂપ થાય છે. કિશોર વૈજ્ઞાનિક પ્રોત્સાહન યોજના (KVPY) મૂળભૂત વિજ્ઞાનમાં સંશોધન કારકિર્દી બનાવવા ઉત્કૃષ્ટ વિદ્યાર્થીઓને પ્રોત્સાહિત કરે છે.

◦ગ્રુપ B ના વિદ્યાર્થીઓ માટે B.Sc. (Chemistry) પણ એક પ્રાથમિકતાનો વિકલ્પ દર્શાવેલ છે.

3. પ્રવેશ પરીક્ષાઓ (Entrance Exams):

•ગ્રુપ A: JEE (Main/Advanced) મુખ્યત્વે એન્જિનિયરિંગ પ્રવેશ માટે છે. GUJCET પણ એન્જિનિયરિંગ અને ફાર્મસી જેવા કોર્સ માટે ગુજરાત રાજ્યમાં લેવાય છે.

•ગ્રુપ B: NEET એ MBBS, BDS, AYUSH અને અન્ય મેડિકલ કોર્સમાં પ્રવેશ માટે રાષ્ટ્રીય સ્તરની પરીક્ષા છે. GUJCET નો ઉપયોગ ફાર્મસી અને અન્ય સંબંધિત કોર્સમાં પ્રવેશ માટે પણ થાય છે.

ટૂંકમાં, ધોરણ 12  સાયન્સ ગ્રુપ A (PCM) મુખ્યત્વે એન્જિનિયરિંગ અને ગણિત-આધારિત વિજ્ઞાન ક્ષેત્રો માટે છે, જ્યારે ગ્રુપ B (PCB) મુખ્યત્વે મેડિકલ, પેરામેડિકલ, ફાર્મસી, અને જીવવિજ્ઞાન-આધારિત વિજ્ઞાન ક્ષેત્રો માટે છે. બંને ગ્રુપમાં Physics અને Chemistry સામાન્ય વિષયો છે. વિદ્યાર્થીએ પોતાની રૂચિ, આવડત અને ભવિષ્યના ધ્યેય અનુસાર યોગ્ય ગ્રુપ અને વિકલ્પની પસંદગી કરવી હિતાવહ છે.

 વિદ્યાર્થીઓને દવાની સેવા કરવામાં સંપૂર્ણ શ્રદ્ધા હોય અને ધીરજ રાખીને માત્ર દવાની સેવામાં જ પ્રવેશ કરવો હોય તેમના માટે મેડિકલ અથવા હોમિયોપેથી યોગ્ય છે. હોસ્પિટલમાં મેડિકલ ઓફિસર તરીકે કામ કરી શકાય છે. મેડિકલ અને પેરામેડિકલ કોર્સ પછી હોસ્પિટલ અને હેલ્થકેરમાં નોકરી મળે છે, પરંતુ ઇન્ડસ્ટ્રીમાં પ્લેસમેન્ટ નથી.

•ફિઝિયોથેરાપીમાં વિશેષ કૌશલ્યથી રોગની તપાસ, નિદાન અને સારવાર કરવામાં આવે છે. સરકારી કે પ્રાઈવેટ હોસ્પિટલમાં, પુનર્વસન કેન્દ્રમાં કે ફિટનેસ સલાહકાર તરીકે કામ કરવું હોય તેમના માટે આ ઉત્તમ છે.

•જે વિદ્યાર્થીઓનો સ્વભાવ દર્દીની સેવા કરવાનો હોય અને નર્સિંગનું કામ ખરેખર ગમતું હોય તેમણે નર્સિંગ કરવું જોઈએ. નર્સિંગમાં નોકરી સરળતાથી મળી જાય છે. પગાર બહુ વધતો નથી, પરંતુ વિદેશમાં સારી ડિમાન્ડ છે.

•જે વિદ્યાર્થીઓને પાલતુ પ્રાણીઓ, ખાસ કરીને ગાય અને ભેંસ સાથે લગાવ હોય અને તેમને ખાસ ગમતી હોય તેમણે વેટરનરી કરવું જોઈએ. તાલુકા લેવલે કામ કરવાની અને આજુબાજુના ગામડાઓમાં મુસાફરી કરવાની તૈયારી હોવી જોઈએ.

•જે વિદ્યાર્થીઓને ખેતીમાં ખરેખર રસ હોય અને વૈજ્ઞાનિક પદ્ધતિથી ખેતી કરવી હોય અથવા ખેતી સંશોધન અને સંસાધનોને લગતું કામ કરવું હોય તેમણે એગ્રીકલ્ચરના કોર્સ પસંદ કરવા જોઈએ.

•રાજકોટથી અમેરિકા સુધી ગ્લોબલ જોબ માટે સ્થાયી થવાની પણ ઘણી સારી તકો છે2. રાજકોટમાં કંપનીઓ IT પ્રોફેશનલ શોધી રહી છે, જેમાં કામ કરનારા વધી રહ્યા છે. અમુક અભ્યાસક્રમો 3+2 વર્ષના હોય છે.