વિશ્વ શિક્ષક દિવસ : જ્ઞાનના દીપકને નમન

પરિચય:

     શિક્ષક એટલે સમાજનો પ્રકાશ — તે માત્ર વિષય ભણાવતો માણસ નથી, પરંતુ વ્યક્તિના જીવનને ઘડતો કર્તા છે. દરેક માનવીની સફળતા પાછળ જો કોઈ અદ્રશ્ય શક્તિ હોય તો તે “શિક્ષક” છે. વિશ્વ શિક્ષક દિવસ (World Teachers’ Day) એ આ જ દીપકોને નમન કરવાનો દિવસ છે — જે 5 ઑક્ટોબરે વિશ્વભરમાં ઉજવવામાં આવે છે.

ઐતિહાસિક શરૂઆત:

  વિશ્વ શિક્ષક દિવસની શરૂઆત યુનેસ્કો (UNESCO) દ્વારા 5 ઑક્ટોબર, 1994થી કરવામાં આવી હતી. 1966માં યુનેસ્કો અને ILO (International Labour Organization) દ્વારા શિક્ષકોના હક્કો, ફરજો અને શૈક્ષણિક ધોરણોને માન્યતા આપતી એક ભલામણ તૈયાર કરવામાં આવી — તેને આધારે આ દિવસની સ્થાપના થઈ.આ દિવસનું હેતુ માત્ર શિક્ષકનો સન્માન કરવાનો નથી, પરંતુ શિક્ષણના ગુણવત્તાવર્ધન માટે શિક્ષકોના યોગદાનને ઓળખવાનો છે. વિશ્વના દરેક ખૂણામાં આ દિવસ શિક્ષણ પ્રત્યેની પ્રતિબદ્ધતા અને શિક્ષકો પ્રત્યેના આભારની લાગણી વ્યક્ત કરે છે.

શિક્ષકનું મહત્વ:

  શિક્ષક એ એક એવી શક્તિ છે જે અજ્ઞાનના અંધકારમાં પ્રકાશ ફેલાવે છે. તે વિદ્યાર્થીના મનને ઘડે છે, વિચારશક્તિને તેજ આપે છે, અને જીવનના માર્ગે ચાલવા માટે દીવો બની રહે છે.

એક સારો શિક્ષક માત્ર પુસ્તકનું જ જ્ઞાન આપતો નથી — પરંતુ માનવી બનવાની કળા શીખવે છે. તે બાળકોના સપનાઓમાં જીવતો છે, તેમની સફળતા પર આનંદ પામે છે, અને દરેક નિષ્ફળતા પર સહારાની છાંયડી બની જાય છે.

જેમ તુલસીદાસજી કહે છે —

 “ગુરુ બિન જ્ઞાન ન ઉપજે, ગુરુ બિન મળેઈ ન મોહ।”

અર્થાત્ ગુરુ વિના જ્ઞાન અપૂર્ણ છે, અને ગુરુ વિના જીવન અધૂરૂં છે.

ભાવનાત્મક દૃષ્ટિકોણ:

  શિક્ષકનો પ્રેમ મમતા ભરેલો હોય છે. તે માતા જેવી સંભાળ રાખે છે, પિતા જેવી કડકાઈથી માર્ગ બતાવે છે અને મિત્રની જેમ સહકાર આપે છે. ઘણા શિક્ષકો વિદ્યાર્થીઓના સપનાઓને પોતાનો ધ્યેય બનાવી દે છે.ઘણા સમય પછી જ્યારે કોઈ વિદ્યાર્થી મોટી ઉંચાઈએ પહોંચે છે, ત્યારે તે પોતાના ગુરુને યાદ કરે છે — કારણ કે તેનું મૂળ તે શિક્ષકના સંસ્કાર અને માર્ગદર્શનથી જ વિકસ્યું હોય છે.ગુરુના આશીર્વાદ વગર કોઈ પથ્થર પ્રતિમા બની શકતી નથી. શિક્ષક એ કલાકાર છે જે માનવીનું ભવિષ્ય શિલ્પિત કરે છે.

પ્રેરણાત્મક સંદેશ:

   વિશ્વ શિક્ષક દિવસ એ માત્ર ઉજવણીનો દિવસ નથી — તે આત્મમંથનનો દિવસ છે. આપણે વિચારવું જોઈએ કે શિક્ષક તરીકે કે વિદ્યાર્થી તરીકે આપણે સમાજને શું આપી શકીએ?

    શિક્ષકો માટે આ દિવસ એક પ્રેરણાસ્રોત છે : “શિક્ષણ એ વ્યવસાય નહીં, સેવા છે।”

   વિદ્યાર્થી માટે આ દિવસ એક સંકલ્પ છે:“ગુરુની મહેનતને વ્યર્થ જવા ન દેવી, અને જીવનમાં કંઈક એવું કરવું કે ગુરુ ગૌરવ અનુભવે.”

ઉપસંહાર:

વિશ્વ શિક્ષક દિવસ આપણને યાદ અપાવે છે કે, શિક્ષણએ સમાજનું આધારસ્તંભ છે અને શિક્ષક એ તેની આત્મા છે.

જો દેશને પ્રગતિના શિખરે પહોંચાડવો હોય, તો શિક્ષકને સન્માન આપવો અને તેની કિંમત સમજવી અત્યંત જરૂરી છે.

શિક્ષક એ માત્ર પાઠ ભણાવનાર નથી,
તે સપનાઓને હકીકત બનાવનાર છે,
તે વિચારોને દિશા આપનાર છે,
અને તે જ છે — જે એક સામાન્ય બાળકમાંથી અસાધારણ વ્યક્તિ બનાવે છે.

ચાલો, આજે આપણે સૌ મળી એ દરેક ગુરુને વંદન કરીએ જેઓએ આપણું જીવન પ્રકાશિત કર્યું છે.

“ગુરુ દેવો ભવ” — ગુરુ એ જ દેવ છે, જે માનવીને માનવ બનાવે છે.

નયના જે. સોલંકી
આંખો
કેમ્પસ ડાયરેક્ટર
6359505666